Wat met Leopold II?

Niets zo omstreden als het ruiterstandbeeld van Leopold II op de dijk van Oostende. Het beeld werd beklad, besmeurd en gevandaliseerd. Kan dit achterhaalde koloniale monument vandaag blijven staan? Ja, besliste Stad Oostende, maar dan met een nieuw kunstwerk erbij, dat het kolonialisme kadert vanuit een ander perspectief. Het stadsbestuur werkte daarvoor Koloniale Sporen uit, ik schreef eraan mee.

Koloniale monumenten

Overal in Europa worden koloniale gedenktekens vandaag in vraag gesteld. Onze sociale en politieke context is op 100 jaar fundamenteel veranderd. Welke verhalen vertellen we in 2024 in een diverse stad? Hoe gaan we daarbij om met onze eigen geschiedenis?

Weg met Leopold? Stad Oostende besliste in 2019 om het fel gecontesteerde ruiterstandbeeld wél te behouden, maar het van een nieuwe context te voorzien. We mogen het kolonialisme niet zomaar uitwissen, we moeten het opnieuw duiden. Het infobord krijgt daarom een nieuwe tekst. En bij het monument komt een nieuw, permanent hedendaags kunstwerk. 

Elf artistieke voorstellen

Eind 2023 schreef het stadsbestuur hiervoor een kunstopdracht uit. Curator Pieter Boons selecteerde elf hedendaagse kunstenaars met Afrikaanse roots die werken rond de erfenis van het kolonialisme. Elk van hen stelde een nieuw kunstproject voor. De elf voorstellen kan je sinds 14 september bekijken in de Koninklijke Gaanderijen naast het monument.

Tegen eind 2025 wil het stadsbestuur één van deze kunstprojecten realiseren. Zo wordt het plein een verbindende plek om even stil te staan. Bij de koloniale geschiedenis en de mechanismen van propaganda. En bij de nefaste gevolgen zoals racisme en onverdraagzaamheid, die vandaag nog altijd voelbaar zijn. 

Graag herschreven

Om hun voorstellen te duiden, dienden de elf kunstenaars elk een eigen dossier in, met hun visie en concept. Curator Pieter Boons herwerkte de belangrijkste info tot basisteksten. Ik verfijnde die tot korte, consequente zaalteksten. Vlot leesbaar, inclusief, en makkelijk te begrijpen door een breed publiek.

Stad Oostende maakt ook nieuwe tekstbordjes bij de zichtbare en minder zichtbare koloniale sporen in de stad. Ook daarvan herschreef ik de tekstjes. Een voortdurende evenwichtsoefening: welke info neem je op en wat niet? En hoe schrijf je alles zo inclusief mogelijk, met respect voor iedereen? De nieuwe beschrijvingen houden rekening met de beide kanten van het complexe koloniale verhaal.